Wat is implied volatility? Impliciete volatiliteit (IV) is een statistiek die de waarschijnlijkheid van een prijsverandering van bepaald effect (aandeel, ETF, grondstof etc.) weergeeft gebaseerd op hoe de optiemarkt gehandeld heeft.
IV wordt vaak gebruikt om optiecontracten te prijzen. Een hoge impliciete volatiliteit resulteert in opties met hogere premies en vice versa. Vraag, aanbod en tijdswaarde zijn belangrijk voor het berekenen van de implied volatility.
Hoe implied volatility gebruiken?
Voor we hier dieper op ingaan is het goed om de basis van opties te snappen. Omdat deze markt de IV tot stand brengt.
Opties en impliciete volatiliteit
De term optie verwijst naar een financieel instrument gebaseerd op de waarde van een onderliggend effect zoals een aandeel.
Een optiecontract biedt de koper de mogelijkheid om (afhankelijk van het type contract dat hij aanhoudt) de onderliggende waarde te kopen of te verkopen (call- en putopties). Beide opties zijn trouwens een recht en géén verplichting.
Callopties en putopties vormen de basis voor een breed scala aan optiestrategieën die zijn ontworpen voor hedging, inkomen of speculatie.
IV wordt vaak gebruikt om optiecontracten te prijzen. Een hoge impliciete volatiliteit resulteert in opties met hogere premies en vice versa.
De implied volatility neemt gewoonlijk toe in bearmarkten en neemt af wanneer de markt bullish is.
Hoewel IV helpt bij het kwantificeren van marktsentiment en onzekerheid, is het uitsluitend gebaseerd op prijzen in plaats van een fundamentele analyse van een bedrijf.
Wat houdt de implied volatility letterlijk in?
Wat belangrijk is om te begrijpen is dat IV wordt gebruikt ingezet als voorspelling. Dit moet je niet verwarren met de gerealiseerde volatiliteit (of historistische volatiliteit). Deze wordt op basis van prijsfluctuaties uit het verleden berekend.
Dus zoals gezegd de impliciete volatiliteit is een voorspelling van de (optie)markt van een waarschijnlijke beweging in de prijs van een effect (aandeel, ETF etc,).
Impliciete volatiliteit wordt aangegeven met het symbool σ (sigma). Het wordt gewoonlijk uitgedrukt in percentages en standaarddeviaties over een bepaalde tijdshorizon.
IV voorspelt niet de richting waarin de prijsverandering zal verlopen.
Hoge volatiliteit houdt in dat er grote prijsschommelingen zijn en dit kan zowel opwaarts als naar beneden gaan.
Lage volatiliteit betekent dat de prijs waarschijnlijk geen brede, onvoorspelbare veranderingen zal maken.
Hoe werkt IV in de praktijk?
Implied volatility wordt in percentages weergeven en dit is op jaarbasis. Door de wortel te nemen van het totaal aantal handelsdagen in een jaar (iets meer dan 250). Strikt genomen is dit geen 256, maar voor de voorbeeld uitleg is dit wel een fijn getal om mee te werken, want dan krijg je een percentage van 16%.
Voor de volgende stap is de statistische bellcurve nodig.
De bellcurve geeft standaarddeviatie (standaardafwijking) aan. In 68,2% van de gevallen is de standaardafwijking maximaal 1. Dit is zowel positief of negatief.
In 99,8% van de gevallen is de standaardafwijking maximaal 3.
Bij een IV van 16% is de verwachte dagelijkse beweging in 68,2% van de gevallen 1% of minder dan 1% (positief of negatief). In 27,2% van de gevallen ligt dit tussen de 1 en 2% (positief of negatief).
En in 4,2% van de handelsdagen. Zal de afwijking in absolute zin tussen de +2 +3 liggen of -2 en -3. En in 0,2% van de handelsdagen zal er een wijziging van meer dan -3 of +3 % optreden.
Om het concreet te maken bij een aandeel van €100,- krijg je deze tabel met de bandbreedte van de koersverwachting over een jaar.
| -S3 | -S2 | -S1 | +S1 | +S2 | +S3 |
| €97 | €98 | €99 | €101 | €102 | €103 |
De markt geeft aan dat het er zeker van is dat dit aandeel in 99,8% van de gevallen volgend jaar tussen de 97 en 103 euro ligt. Voor de duidelijkheid de koers van het ‘echte aandeel’.
Implied volatility en prijs
Wat is de relatie tussen IV en prijs en is er een ‘goed’ en ‘slecht’?
Implied volatilteit grafieken met koersverloop
Van de S&P 500, Dow Jones, Nasdaq, MSCI world ETF, brent olie, koper, goud en Bitcoin is de implied volatiliteit en koersverloop te zien. De IV van de AEX wordt helaas niet bijgehouden, dus is hier niet als voorbeeld gebruikt.
Wat je ziet is dat de verschillende activa qua impliciete volatiliteit verschillen. Bitcoin heeft systematisch een hogere IV dan de Dow Jones.
Brent olie heeft gemiddeld genomen ook een hogere implied volatility t.o.v. de andere activa (behalve Bitcoin).
IV en de koers
- Angst: implied volatiliteit kun je zien als een 'angstmeter';
- Tegengesteld: een regelmatige trend die je ziet is dat als de prijs toeneemt, de volatiliteit afneemt of dat als de prijs daalt de volatiliteit toeneemt;
- Koers↑ IV↑: dit komt niet vaak voor, omdat de trend over het algemeen tegengesteld is, maar wanneer dit zich voordoet, wijst dat op een extra risico, want ondanks een hogere prijs neemt de onzekerheid ook toe;
- Koers↓ IV↓: wanneer de impliciete volatiliteit van een daalt, betekent dit dat de markt een lager niveau van prijsbeweging verwacht. Als de prijs ook op hetzelfde moment daalt, kan dit erop wijzen dat de vraag afneemt of dat de marktomstandigheden minder gunstig worden.
- Geen directe relatie met de koers:IV komt voort uit de acties van de optiemarkthandel en heeft dus geen letterlijke 1-op-1 relatie met de koersverandering van de onderliggende activa;